Bilgisayar güç kaynakları bilgisayarların en hayati bileşenlerindendir. AC elektriği DC elektriğe çevirerek bilgisayarın kullanımına sunar. Bu makalede bilgisayar güç kaynaklarının nasıl çalıştığı ve watt gücünün ne anlama geldiği incelenecektir.
Power Supply – Bilgisayar Güç Kaynağı
Power supply bilgisayar kasasının üst arka köşesinde bulunan bir elemandır.
Power supply’ lar, günüzde anahtarlamalı güç kaynağı olarakta anılırlar. Bir PC güç kaynağının sağladığı genel çıkış voltajları
3.3 volt DC
5 volt DC
12 volt DC
3.3 volt ve 5 volt genellikle dijital devrelerde kullanılırken 12 volt disk ve fan motorlarının çalıştırılmasında kullanılır.
Güç kaynaklarının sınıflandırılmasında en temel özellik sahip olduğu watt değeridir. Watt voltaj ve amper değerlerinin çarpımından oluşan bir güç birimidir.
Trafosuz elektronik adaptörler – Switcher Teknolojisi
1980 öncesine kadar güç kaynakları çok ağır ve büyük boyutlulardı. 220 volt 50 hz AC elektriği 5 volt DC ve 12 volt DC gerilime dönüştürmek için büyük ve ağır transformatörler ve neredeyse kola şişesi büyüklüğünde kondansatörler kullanılmak zorundaydı.
Günümüzde kullanılan switching power supply / anahtarlamalı güç kaynağı ise daha hafif ve ufak yapılara sahiptirler. 50 hz frekansı çok daha büyük frekanslara çevirirler. Bu çevirme işlemi sayesinde daha ufak ve hafif transformatörler yapılabilmektedir. Ayrıca yüksek frekanslı AC akım kolaylıkla düzeltme ve filtreleme imkanları sunmaktadır. Böylece voltaj değişimlerine duyarlı hassas elektronik devreler için problem kaynağı olan voltaj değişimleri önlenmiş olur.
Yukarıdaki şekilde bir switch mode güç kaynağının içi görülmektedir. Soldaki ısı dağıtıcı metale transistörler tutturulmuştur. Bu transistörler switch işlemini gerçekleştirir ve transformatörden yüksek frekanslı güç elde edilmesini sağlar. Sağdaki ısı dağıtıcı metale ise AC sinyalin doğrultulmasını ve DC gerilime dönüştürülmesini sağlayan diyotlar iliştirilmiştir.
Switcher güç kaynakları AC hattan ihtiyaçları kadar güç çekerler. Güç kaynağı tarafından sağlanan temel voltaj ve akım değerleri güç kaynaklarının üzerinde bulunan etiketlerde belirtilir.
Power Supply Standartizasyonu : Zaman içinde kişisel bilgisayar kullanımı için en az 6 farklı standart güç kaynağı vardı. Ancak günümüzde en çok kullanılan ATX temelli güç kaynaklarıdır. ATX bir standarttır ve bu güç kaynağının tüm ATX kasalara uyup tüm ATX anakartlarla çalışacağı anlamına gelir.
Güç kaynağı kabloları özelleştirilmiş soketler kullanır. Böylece soketlerin yanlış yerlere bağlanmasının önün geçilmiş olmaktadır.
İleri Güç Yönetimi
İleri güç ayarları ( APM ) sistem kullanımı için 5 farklı seviyenin ayarlanabilmesini sağlar. Microsoft ve Intel tarafından elektrik enerjisini korumak isteyen kullanıcılar için geliştirilmiştir. Bu özelliği kullanabilmek için işletim sistemi, BIOS, anakart ve takılı olan diğer tüm donanımların APM için uyumlu olmaları gerekmektedir. Eğer APM’ den kaynaklandığına inanılan bir yavaşlama ve çakışma olursa APM özelliği BIOS’ tan kapatılabilir.
Güç Kaynağı Tüketim Değerleri
Güç kaynakları hiçbir zaman %100 kapasiteyle çalışmazlar. Bu yüzden herzaman ihtiyaç duyulan güçten daha yüksek kapasiteye sahip bir güç kaynağı kullanılmalıdır. Belli başlı bazı bilgisayar parçalarının çektikleri güçler şöyledir :
AGP Ekran Kartı : 20 – 30 watt
PCI Kart : 5 watt
SCSI PCI Kart : 20 – 25 watt
Disket Sürücü : 5 watt
Ethernet Kartı : 4 watt
50x CD-ROM Sürücü : 10-25 watt
RAM : Her 128 Mb’ a 10 watt
5200 RPM IDE Harddisk : 5-11 watt
7200 RPM IDE Harddisk : 5 – 15 watt
Anakart ( İşlemci veya RAM takılı olmadan ) : 20 – 30 watt
550 MHz Pentium 3 : 30 watt
733 MHz Pentium 3 : 23.5 watt
300 Mhz Celeron : 18 watt
600 MHz Athlon : 45 watt
Power Supply Problemleri
PC güç kaynakları belkide arızaya en meyilli bilgisayar bileşenidir. Sürekli şekilde AC gerilime maruz kalara devamlı ısınma ve soğuma şartlarında çalıştığı için bilgisayar bileşenleri içinde en çok arıza güç kaynaklarında meydana gelmektedir. Power supply sorunları kendini genelde işletim sisteminin durup dururken donması veya kendi kendine yeniden başlatma yapmasıyla belli olabilir.