Bilgisayar ağları kullanılanılarak bilgisayarların birbirileriyle haberleşmeye başladıkları ilk yıllarda iki bilgisayarın birbiriyle haberleşebilmeleri için aynı marka/model cihazları kullanmaları gerekiyordu. 1970′ li yıllarda Uluslararası Standartlar Organizasyonu OSI ( Open System İnterconnection ) modelini geliştirerek bu sorunu aşmış oldu. OSI sayesinde farklı üreticiler tarafından üretilen cihazlar bile aynı ağda haberleşebilecek konuma gelmişti.

OSI referans modelinin temelinde 7 katman vardır. Bu 7 katman ağ üzerinden bir bilgisayardan diğer bilgisayara veri aktarımının nasıl olacağını tanımlar.

Katmanlar

OSI referans modelindeki yedi katmandan herbiri datanın bir üst aşamaya geçmesi için belli işlemler yapar. Yedi katman iki bölüme ayrılmıştır :

UYGULAMA BÖLÜMÜ

Uygulama-Katman7 : Bu katmanda kullanıcı tarafından direkt olarak işletim sistemi üzerinden çalıştırılan uygulamalar yer alır. Kullanıcı bir dosyayı transfer etmek, mesaj okumak istediğinde veya networkle ilişkili başka bir işlem yaptığında bu katman bir uygulama veya işletim sistemi ile etkileşime girecektir. Bu katmanda çalışan uygulamalara örnek olarak FTP ve eposta verilebilir. .

Sunum-Katman6 : Bu katman uygulama katmanından aldığı verileri diğer katmanların anlayabileceği standart formatlara çevirir.

Oturum-Katman5 : İki cihazın haberleşmesi için gerekli olan bağlantının kurulmasını, yönetilmesini ve sonlandırılmasını sağlar. SQL, ASP gibi protokoller bu katmanda çalışmaktadır.

İLETİM BÖLÜMÜ

İletim-Katman4 : Networkteki iki düğüm arasında bağlantı kurulmasını sağlayan katmandır. Üst katmandan aldığı verileri bölerek bir alt katmana iletir ve bir üst katmandaki segmentleri birleştirir. Akış kontrolü yaparak verilerin yerine ulaşıp ulaşmadığını kontrol eder. Gönderilen segmentlerin doğru sırayla birleştirilmesinde de sorumludur.

Network-Katman3 : Veri paketlerinde bulunan ağ adresleri kullanılarak verilerin doğru hedef networklere ulaşmasını sağlar. Routerlar bu katmanda tanımlanır. IP bu katmanda tanımlanan bir protokoldür. Network katmanında iletilen veriler paket olarak isimlendirilir.

Data-Katman2 : Bu katmanda network katmanından alınan paketler hata kontrol bitleri eklenerek fiziksel katmana gönderilirler. İletilen çerçeve üzerinde hata kontrolü yapar. Hata kontrol işleminde CRC ( Cyclic Redundancy Check ) yöntemini kullanır. Switch ve Köprüler bu katmanda tanımlanmıştır.

Fiziksel-Katman1 : Bu katman donanımla ilgilidir. Network bağlantısı, voltaj seviyesi ve zamanlama gibi fiziksel karakteristikleri tanımlar. Hublar fiziksel katmanda tanımlanmıştır. Bu katmadan veri içeriğiyle ilgilenilmeden verinin doğrudan iletimi sağlanır.

OSI referans modeli aslında sadece bir kılavuzdur. Gerçek uygulamalarda OSI katmanlarının bir veya daha fazlası birleştirilerek tek bir katman oluşturulur.

Protokol Yığınları

Protokol yığını bir donanım veya yazılımın çalışmasını sağlayan protokol gruplarının birarada çalışmasıdır. TCP/IP buna güzel bir örnek teşkil eder. OSI referans modelinin 4 katmanını kullanır.

Katman 1 – Network Arayüzü : Bu katmanda fiziksel ve data katmanları birleştirilir ve aynı network üzerindeki cihazlar arasında veri yönlendirilebilir.

Katman 2 – İnternet : Bu katman network katmanına karşılık gelir. İnternet prokolü IP adreslerini kullanmaktadır. IP adresi network tanımlayıcı ve host tanılayıcı bilgiler içerir. Bu sayede konuşulan cihazın adresi tanımlanabilir.

Katman 3 – İletim : OSI referans modelinde iletim katmanına karşılık gelir.

Katman 4 – Uygulama : Bu katman oturum, sunum ve uygulama katmanlarının karşılığıdır. FTP, SMTP gibi protokoller bu katmanda çalışır.

Görüldüğü gibi OSI referans modelindeki katmanların hepsinin ayrı ayrı kullanılmasına gerek yoktur.