Gıda muhafaza yöntemleri nelerdir?
Ön soğutma metodu (Hızlı Soğutma): Bu işlemde ürünlerin uzun süreli gıda muhafaza prosesine gönderilmeden önce sıcaklığının kısa sürede düşürülmesi sağlanır.
Donmuş Muhafaza: Gıda muhafazası denildiğinde genelde akla gelen bu işlemdir ve gıda maddesinin donma derecesinin üzerinde bir sıcaklık değerinde soğutulmuş yerde muhafaza edilmesidir.
Şoklama: Saklanacak besin maddesi hızlı bir şekilde -18/-22°C aralığına kadar düşürülür ve donmuş muhafazada bekletilir. Her gıda maddesine uygulanmaz.
Dondurarak kurutma: Saklanacak besin maddesi ilk önce dondurulur ve havası boşaltılan bir odaya alınır. Bu bölümde üründen ortama geçen su buharı özel cihazlarla emilir ve nemi alınır.
Soğuk Oda Nedir?
Pratikte soğuk oda olarak anılan sistemler aslında gıda muhafaza üniteleri, soğuk hava depoları, soğutulmuş odalar terimlerini de kapsamaktadır ve gıda maddelerinin saklama şartlarına uygun tekniklerle soğutulmuş özel ünitelere soğuk oda denilmektedir. Ve genel olarak
– (eksi) sıcaklık değerli soğuk odalar ( -28 ile 0 C arası – genellikle dondurarak muhafaza ve şoklamayla muhafaza için)
+ (artı) sıcaklık değerli soğuk odalar ( 0 ile + 8 C arası – sebze ve meyvelerin muhafazası için)
Hem – sıcaklık hem + sıcaklık arası çalışabilen soğuk odalar. (çift rejimli soğutucular)
olarak sınıflandırılır.
Günümüzde gıda üretiminin düşme trendi göstermesi, olumsuz yönde değişen iklim şartları gıdaları ve dolayısıyla gıda muhafazanın önemini oldukça artırmıştır. Kıt kaynaklarla üretilen ve her geçen gün fiyatı artan gıdaların elden geldiğince ilgili kanun, genelge, yönetmelik ve kurallara uygun olarak saklanması ve Avrupa Birliği enerji tasarruf kriterlerine uyulması konunun diğer önemli yönleridir. Bilindiği gibi hem gıdanın temini zorlaşmakta hem enerjinin elde edilmesi büyük maliyetler getirmektedir. Sonuç olarak hem gıdaları uygun şartlarına göre muhafaza etmek hem de maksimum enerji verimliliği elde etmek için Ar-ge çalışmalarına büyük önem verilmekte ve enerji tasarrufu için tüm imkanlar kullanılmalıdır.
Soğuk oda neden kullanılır?
Günümüzde yaklaşık 2 milyar insan açlık sınırının altında zor şartlarda yaşamlarını sürdürmeye çalışmakta, yarı aç yarı tok hayatta kalmaya çalışmaktadır. Geri kalan insanların yarıdan fazlası beslenme konusunda vasat sınırlarda bulunmaktadır. Tüm bunlara karşılık maalesef dünyada üretilen besin maddelerinin % 25 – 30 luk bir kısmı ise doğru muhafaza edilmediği, zamanında tüketilmediği için bozularak çöpe atılmaktadır ki özellikle çöpe ekmek atmak konusunda ülkemiz bu konuda ilk sıralarda yer almaktadır. Halbuki üretilen besin maddeleri iyi muhafaza edilip insanlığın hizmetine sunulabilse ve adil dağıtılsa açlıktan ölen insan haberleri duymayacaktık.
Özellikle sebze, meyve, et, balık ve süt mamullerinin muhafazası özel bir önem arz etmektedir ve her bir ürünün saklama koşulları ( saklama sıcaklığı, muhafaza nem oranı ve saklanma süresi ) farklıdır. Ortak olan şey ise her bir ürünün mümkün olan saklama süresi boyunca gerekli soğutma ve nem oranının sağlanmasıdır ki soğuk odalar – soğuk gıda depoları bu vazifeyi görmektedir.
Modüler Mini Soğuk Oda
Modüler Mini Soğuk Oda
Aşağıda sayılan aksaklıklar besin maddelerinin boşu boşuna heba olmasına sebep olmaktadır.
* Gıda muhafaza tesislerinin yeterli olmaması / hiç olmaması
* Doğru gıda muhafaza yöntemi kullanılmaması
* Gıda muhafaza tesisindeki problemler
* Taşıma sırasındaki zayiatlar
* Üretim yerleri arasındaki dengesizlikler
* Sevk ve nakliye sırasındaki sorunlar
Soğuk odalar nerede kullanılır?
* Grosmarket, hipermarket, süpermarketlerde kullanılan muhafaza dolapları
* Hotel, restoran, yurt ve konaklama tesisleri
* Et ve et ürünleri işletme ve muhafaza tesisleri
* Sebze, meyve ve her türlü gıda maddeleri işletme tesisleri
* Sanayi tipi soğuk ve donmuş muhafaza sistemleri
* Laboratuvar ve hastaneler
* Deniz mahsulleri muhafaza ve işletme tesisleri
* Pastaneler, unlu mamul üretim tesis ve işletmeleri
* Çikolata, yağ vs. maddelerin üretim tesis ve işletmeleri
* İlaç, tıbbi malzeme üretim ve depolama tesisleri
* Lojistik depolar
* Genelleme yapmak gerekirse; Et saklama, et ürünlerinin muhafazası, Tavuk eti muhafazası ve yumurta saklama, Balık muhafaza, balık ürünlerinin saklanması, Süt ve sütten mamul besinlerin muhafazası, Yaş sebze muhafaza, taze meyve saklanması, İlaç, aşı ve serumların muhafazası.
Bu listede belli konular listelenmiştir ve listeye birçok ürün eklenebilir, buradan görüleceği üzere aslı amaç hem üreticiyi hemde tüketiciyi korumaktır. Uygun saklama koşulları sağlanarak insanları ani fiyat değişimlerinden korumak, senenin her mevsiminde kaliteli besin maddeleri sunmak, insanlığın temel ihtiyacı olan beslenme konusuna pozitif katkıda bulunmak besin saklamanın ana hedefleridir.
Soğuk odanın parçaları nelerdir?
Isı yalıtımlı duvarlar ve tavan. Bunun için Avrupa Birliği Enerji Verimliliği kriterlerine en uygun malzeme olarak iki saç arasına 42 (±2) kg/m3 yoğunluğa sahip poliüretan köpüğün enjeksiyonu ve preslenmesi ile elde edilen sandwiç paneller kullanılır.
Isı yalıtımlı soğuk oda kapısı. Bu amaçla yine köpük sandwiç panel benzeri bir prosesle üretilen özel kapılar kullanılır. Soğuk oda kapıları çok önemlidir. Çünkü hem normal izolasyon sağlanmalı hem de akpı ile sabit yüzey arasında kapanma halindeki sızdırmazlık tam sağlanmalıdır. Elbette hareket eden bir mekanizma olduğu için kilit ve menteşelerin özel niteliklere sahip olmalıdır.
Soğutma Grupları. Bir soğuk odanın ana karakteristik özelliğini belirleyen ekipmanlardır. Odanın sıcaklığını belirlenen sıcaklık değerleri arasında tutar. İç ünite ve dış ünite olmak üzere iki parçadan oluşur. Genel olarak aşağıda listelenen çeşitleri vardır.
Endüstriyel Açık Tip Dış Ünite
Endüstriyel Kapalı Tip Split Dış Üniteler
Hava Soğutmalı Merkezi Inverter Dış Üniteler
Su Soğutmalı Merkezi Inverter Dış Üniteler